کمبود پزشک در خراسان‌شمالی؛ از توزیع ناعادلانه تا شهرستان‌های بدون بیمارستان

کمبود پزشک در استان و نبود بیمارستان در 2 شهرستان، استان یک میلیون نفری خراسان شمالی، از مشکلاتی است که سالهاست گریبان این استان جوان را گرفته است، هر چند برخی اقدامات مُسَکِن، درد این کمبود را گاهی التیام می‌بخشد، ولی پس از مدتی به این نتیجه می‌رسیم که باید مسئولین این بخش به فکر چاره‌ای دائمی برای حل این مشکل باشند.

به گزارش خبر ساز از بجنورد، اگر نگاهی به شاخصه‌های مختلف اعلام‌شده از سوی سازمان‌ها بیاندازیم، خراسان‌شمالی یکی از استان‌های محروم در اغلب این شاخصه‌ها است، حوزه کسب‌وکار، گردشگری، سرانه تولید ناخالص داخلی، بودجه، برخورداری از سیستم حمل‌ونقل اعم از ریلی، جاده‌ای و هوایی، سرمایه گزاری و ... شاهد این گواه هستند.

این استان پر از ظرفیت که شاید کم بودن سن تأسیس و یا به‌زعم برخی صاحب نظران، بدسلیقگی در میزان تعیین درصد اعتبار اولیه در اوایل تأسیسش و حضور نداشتن مسئولین دلسوز و توانمند از دلایل این عقب‌افتادگی بوده است.

در ۲ سال گذشته که مردم کرونا را تجربه کردند، یکی از مهم‌ترین مسائل که اهمیتش بر کسی پوشیده نبود، حوزه بهداشت و درمان است. حوزه‌ای در آن عقب‌ماندگی محسوسی احساس شود و نبود بیمارستان در ۲ شهرستان خراسان‌شمالی و هم‌چنین کمبود پزشک، تخت بیمارستانی و کادر درمان در سایر شهرستان‌ها مهر تأییدی بر این موضوع باشد.

مردم شهرستان‌های گرمه و رازوجرگلان که تاکنون تجربه داشتن بیمارستان را نداشته‌اند، اما سال‌هاست وعده ایجادش را با گوشت و پوست خود لمس کرده‌اند.

شهرستان گرمه که به دلیل نزدیکی به شهرستان جاجرم در اولویت اول مسئولین برای ساخت بیمارستان نبوده است، این شهرستان علاوه بر نبود بیمارستان از نبود مرکز درمانی شبانه‌روزی و حتی نبود داروخانه شبانه‌روزی نیز رنج می‌برد.


اما بیمارستان ۶۴ تختخوابی جاجرم علاوه بر ارائه خدمات به ۳۶ هزار نفر جمعیت این شهرستان، خدمات‌رسانی به شهرستان ۲۵ هزارنفری گرمه در مجاورت این شهرستان را نیز بر عهده داشته و برخی از روستاهای نزدیک در خراسان رضوی را نیز پوشش می‌دهد.

اما قصه برای شهرستان دوم متفاوت است، شهرستان ۶۵ هزارنفری رازوجرگلان که هم‌اکنون با نزدیک‌ترین بیمارستان شهرهای هم‌جوار، فاصله‌ای ۱ ساعت و نیم و با مسافتی ۱۰۰ کیلومتری دارد از اولویت‌های ساخت بیمارستان است.

در حال حاضر ارتش مسئولیت ساخت یک بیمارستان صحرایی ۶۴ تختخوابی را در این شهرستان برعهده‌گرفته است و تاکنون پیشرفت بسیار خوبی را نیز داشته است اما از کم و کیف خدمات احتمالی که در این مکان قرار است ارائه شود هنوز خبری نیست.


پیش‌ازاین نیز قرارگاه خاتم سپاه از ساخت یک بیمارستان دائمی ۶۴ تختخوابی در این شهرستان خبر داده بود اما به دلیل تغییرات شکل‌گرفته در دولت و این قرارگاه این موضوع پیشرفت خاصی نداشته است.

نبود اهرم فشار برای فعالیت پزشکان

بر اساس آمار و ارقام موجود، درواقع کمبود پزشک در کشور وجود ندارد، بلکه توزیع پزشک ناعادلانه است، طبق آخرین آمار ارائه‌شده از سوی نظام پزشکی کشور در حال حاضر ۱۵ هزار پزشک عمومی بیکار در کشور وجود دارد و این پزشکان در حال حاضر مشغول فعالیت نیستند و درواقع هیچ نوع اهرم فشاری برای خدمت پزشکان وجود ندارد.

اگر شرایط فراهم شود، می‌توان از ظرفیت این پزشکان استفاده کرد، طرح پزشک خانواده یک ظرفیت بسیار خوبی است که در صورت اجرای صحیح می‌تواند زمینه به‌کارگیری این پزشکان را فراهم کند.

درمجموع باید طرح‌های انگیزشی برای پزشکان در نظر گرفته شود تا بتوانند نیروهای کادر سلامت را در استان‌ها پایدار کنند .

اتمام قرارداد پزشکان و خارج شدنشان از استان، چالش زا شده است

سیدجواد پور نقی، سرپرست دانشگاه علوم پزشکی خراسان‌شمالی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در بجنورد اظهار کرد: با توجه به اینکه هرساله تعدادی متخصص به‌صورت متمرکز از وزارت بهداشت در سطح کشور توزیع می‌شود، اخیراً این توزیع انجام‌شده که تعدادی هم وارد استان خراسان‌شمالی شده‌اند و شرایط در مقایسه با سال گذشته بهتر شده است.

وی ادامه داد: لازم به ذکر است، زمانی که دوره تعهد پزشکان متخصص در استان به پایان می‌رسد، ممکن استان را ترک کنند، درمجموع مشکل تخصص خاصی در استان به‌صورت کلی وجود ندارد.

پور نقی اضافه کرد: این در حالی است که در برخی از مناطق مشکلاتی در حوزه نبود پزشک یا متخصص وجود دارد که چالش‌هایی را در حوزه سلامت ایجاد می‌کند.

وی با اشاره به اینکه در موضوع پزشک عمومی چالش‌هایی در استان وجود دارد، گفت: برخی از مراکز بهداشتی استان، با پایان قرارداد، پزشکان از استان خارج می‌شوند و تا جایگزین شدن نیروی جدید، مدتی زمان می‌برد و نبود پزشک مشکلاتی برای مردم منطقه ایجاد خواهد کرد.

سازوکار تقسیم‌بندی پزشکان بر عهده دانشگاه و وزارت خانه نیست

پور نقی افزود: گاها مشکلاتی در حوزه نبود پزشک یا کمبود وجود دارد، زیرا سازوکار تقسیم‌بندی پزشکان عمومی بر عهده دانشگاه علوم پزشکی استان و یا حتی وزارت بهداشت نیست، افراد خودشان در سامانه‌ها ثبت‌نام و انتخاب می‌کنند که در کدام استان مشغول به کار باشند.

سرپرست علوم پزشکی خراسان‌شمالی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا اهرم فشاری برای ماندن نیروهای تحصیل‌کرده در دانشگاه استان به‌عنوان نیروی کادر درمان وجود دارد، گفت: عده‌ای هستند که نیروهای متعهد خدمت هستند و در بدو ورود به دانشگاه، سهمیه مناطق محروم می‌شوند، بعد از اتمام تحصیل در هر نقطه‌ای که تعهد داده باشند باید حضور پیدا و خدمت کنند، اما در فاصله‌ای که دوستان مراجعه کنند و تعداد متقاضیان کافی نباشد، خلأهایی ایجاد می‌شود.

وی گفت: معمولاً خلأها، باوجود پزشکانی که تعهد شهرستان یا استان خاصی ندارند، خودشان انتخاب می‌کنند که در کدام نقاط خدمت کنند و براین اساس که خدمت در برخی مناطق با شرایط سخت و یا به‌روز نبودن نظام پرداخت‌ها، چالش‌هایی را برای تأمین نیروی پزشک عمومی ایجاد می‌کند.

رازوجرگلان و فاروج برای تأمین پزشک عمومی دچار مشکل هستند

پور نقی بیان داشت: در شرایط فعلی در دو شهرستان رازوجرگلان و فاروج ازلحاظ تأمین نیروی پزشک عمومی دچار چالش شده‌ایم، پزشکان تعهداتشان به اتمام می‌رسد، باید پزشک جدید جایگزین شود و با توجه به ساختاری که این دو شهرستان دارند، یکی از سازوکارها این است که سهمیه مناطق محروم برای آن‌ها تعریف شود که این کار انجام‌شده، اما تا افراد فارغ‌التحصیل شوند، دانشگاه را دچار مشکل می‌کند.

وی یادآور شد: همچنین گاهی اوقات در بیمارستان‌های مرکز استان نیز این کمبود پزشک عمومی مشهود می‌شود که این‌یک مسئله کشوری است و خارج از استان ما محسوب می‌شود، اما تلاش براین است که کمترین کمبودی در حوزه سلامت دیده شود.

تأمین نیرو و تجهیزات بیمارستان ارتش در رازوجرگلان، تماماً بر عهده این نهاد نظامی است

پور نقی در رابطه با بیمارستانی که توسط ارتش در رازوجرگلان احداث‌شده است، توضیح داد: این بیمارستان، به‌صورت سریع و باهدف تأمین نیازهای منطقه در حال احداث است، بیشتر ساختاری موقت و صحرایی دارد.

این مقام مسئول گفت: این بیمارستان مربوط به ارتش جمهوری اسلامی ایران است و قائدها تا زمانی که تحویل یا بهره‌برداری به دانشگاه علوم پزشکی اختصاص پیدا کند، تأمین امکانات، تجهیزات و نیرو بر عهده ارتش خواهد بود که تاکنون موضوعی مبنی بر بهره‌برداری توسط دانشگاه علوم پزشکی استان مطرح نشده است.

پور نقی در پاسخ به این سؤال که اگر بیمارستان ارتش رازوجرگلان تحویل دانشگاه علوم پزشکی شود، ظرفیت تأمین نیرو وجود دارد، توضیح داد: قائدها تأمین نیروی انسانی کار بسیار سختی است، زیرا باید در نهادهای مختلفی تأمین اعتبار، دریافت مجوز انجام و آزمون برگزار شود، که این مراحل زمان‌بر است و ممکن است طول بکشد، اما درعین‌حال مراحلی انجام‌شده که مجوز استخدامی داشته باشیم.

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی خراسان‌شمالی در رابطه با بیمارستان رازوجرگلان که مقررشده بود توسط قرارگاه خاتم سپاه ساخته شود، گفت: موافقت اصولی گرفته‌شده و ردیف اعتباری در بودجه دیده و جانمایی شده که با تخصیص اعتبار کار ساخت بیمارستان 32 تخت خوابی آغاز خواهد شد و مقررشده که بعدازآن تا 73 تخت خواب ارتقا پیدا کند.

۳۰ هزار پزشک در کادر درمانی کشور فعالیت ندارند

سید محمد پاک مهر، نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در بجنورد بابیان اینکه نبود پزشک در مناطق محروم کشور به دلیل توزیع ناعادلانه پزشک است، اظهار کرد: گروه زیادی از پزشکانی که فارغ‌التحصیل شده‌اند، تراکمشان در برخی از استان‌ها و مراکز استان‌ها بالاست اما حاضر به خدمت در مناطق محروم نیستند.

وی گفت: 55 درصد پزشکان در مراکز استان‌ها و گروه زیادی در تهران متمرکزشده‌اند، اما گروهی از استان‌های محروم و مرزی دچار کمبود پزشک هستند.

نماینده مردم بجنورد، گرمه و جاجرم، رازوجرگلان ، مانه و سملقان خاطرنشان کرد: بیش از 30 هزار پزشک در آمار کشور وجود دارند که در گردانه درمانی کشور فعالیت ندارند.

پایین بودن حقوق و مزایا کادر درمان در مراکز دولتی مانع جذب آن‌ها می‌شود

نائب رئیس کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: به دلیل پایین بودن حقوق و مزایا در مراکز دولتی، پزشکان از استخدام در مراکز دولتی امتناع می‌کنند.

پاک مهر افزود: این در حالی است که در ایام کرونا از کشورهای حوزه خلیج‌فارس نسبت به جذب پزشک و پرستار با مبالغ بالا اقدام کرده‌اند، که این خود باعث تمایل نداشتن پزشکان داخلی برای خدمت در مراکز محروم و مرزی شده است.

وی اضافه کرد: باید برای ماندگاری و به‌کارگیری پزشکان و پرستاران در مناطق محروم برنامه‌ریزی داشته باشیم، اینکه در ۲۰ ماه گذشته دو هزار و ۵۵۰ نفر گواهی فنی و مجرب تخصص پرستاری برای خروج از کشور گرفته‌اند که بسیاری هم اقدام کرده‌اند، نیاز به تدبیر مسئولان دارد.

پاک مهر تأکید کرد: برای تربیت یک پزشک سالانه بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان هزینه می‌شود، بنابراین باید برای حفظ این نیروها تلاش کنیم.

وی با اشاره به تلاش برای اختصاص حق مرزی برای کارمندان فعال در مناطق و استان‌های مرزی کشور گفت: کارمندی که در نوار مرزی خدمت می‌کند باید تفاوتی با استان‌های غیر مرزی داشته باشد تا انگیزه‌ای برای رضایت‌مندی و ارائه خدمات در این مناطق باشد.

موافق افزایش ظرفیت نیروهای پزشکی و دستیاری هستیم

نائب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی بابیان اینکه موافق افزایش ظرفیت پذیرش رشته‌های پزشکی و دستیاری هستیم، افزود: قطعاً باید این اقدام بر اساس کار کارشناسی و توان تربیت این نیروها باشد.

پاک مهر در نظر گرفتن ظرفیت دانشگاه‌های علوم پزشکی، اساتید دانشگاه‌ها و کلاس درس و بیمارستان‌ها را از ملزومات افزایش سهمیه برشمرد.

وی تأکید کرد: دو هزار و ۹۵۰ پزشک متخصص در سال جاری فارغ‌التحصیل شده‌اند درحالی‌که ۴۰۰ نفر از این تعداد هنوز برای اعلام مکان خدمت پیگیری نکرده‌اند.

نماینده مردم بجنورد، گرمه و جاجرم، رازوجرگلان ، مانه و سملقان برافزایش حقوق پزشکان در مناطق مرزی به میزانی که سبب ایجاد انگیزه، رضایت‌مندی و ماندگاری آنان برای ارائه خدمت مطلوب تأکید کرد.

کمبود پزشک تنها مختص مناطق محروم و روستایی نیست

کمبود پزشک در مناطق محروم موضوع نویی نیست، بلکه دردی قدیمی است که معمولاً همیشه سر تیتر رسانه‌های مختلف قرار می‌گیرد، اما متأسفانه به این دلیل که مشکل ریشه‌ای حل‌نشده تاکنون اتفاق خاصی جهت رفع این مسئله رقم نخورده است.

لازم به ذکر است که گلایه‌مندی به نبود پزشک در شرایط فعلی تنها مختص مناطق محروم و روستایی نیست و حتی در شهرهای بزرگ و مرکز شهرستان‌ها نیز مشکل کمبود پزشک متخصص و فوق تخصص نیز وجود دارد و دسترسی به پزشک یکی از مؤلفه‌های تأثیرگذار در روند درمان بیماران است، اگر بیمار در لحظات اولیه خدمات درمانی را به نحو احسن دریافت کند در تسریع درروند درمان بیماری او نیز مؤثر است.

بسیاری از بیماران برای دسترسی به پزشک متخصص و فوق تخصص برای درمان برخی از بیماری‌ها باید ماه‌ها در صف انتظار بمانند و این تأخیر در دسترسی به پزشک می‌تواند مشکلات زیادی را برای بیمار ایجاد کند و شاید زمان طلایی برای درمان بیمار نیز از دست برود.


کمبود پزشک عمومی نیز در بسیاری از روستاها و مناطق مرزی خراسان‌شمالی به‌خصوص شهرستان رازوجرگلان از مشکلات عدیده‌ی استان در حوزه سلامت است.

گفتنی است که بسیاری از پزشکان حاضر به خدمت در این مناطق نیستند و بیماران برای دسترسی به پزشک باید مسیر طولانی را طی کنند و گاهی نیز مشاهده می‌شود در صورت وخامت حال بیمار، فرد با بالگرد به مرکز استان اعزام می‌شود، اما مشکل کمبود پزشک فقط به این شهرستان خلاصه نمی‌شود بلکه طی ماه‌های اخیر شهرستان‌های مانه و سملقان و فاروج نیز فاقد حضور پزشکان عمومی بوده و باعث دردسرهایی برای مردم منطقه شده است.

انتهای پیام/ن/ی

بیشتر بخوانید